Hoe draagt architectuur bij aan deze verbinding en dus aan meer sociale interactie en spontane ontmoetingen? Het antwoord op deze vraag gaat verder dan een goed doordacht ontwerp. De toepassing van principes uit de omgevingspsychologie speelt hierbij een cruciale rol. Door deze kennis te integreren in onze ontwerpen, kunnen we als architecten gebouwen creëren die een optimale match vormen tussen omgeving en gebruiker. In het ontwerpproces stellen we daarom steeds de vraag: Hoe kan het ontwerp de beleving van de ruimte verbeteren, om mensen samen te brengen en de verbondenheid met de omgeving en het gemeenschapsgevoel te versterken?
Deze vraag is relevanter dan ooit, in een maatschappij die steeds verder individualiseert. Mensen identificeren zich minder makkelijk met hun straat, wijk of stad. Tijd om actief deel te nemen aan lokale activiteiten is schaars, en de kloof tussen generaties, opleidingsniveaus en achtergronden groeit. Hier ligt een belangrijke maatschappelijke verantwoordelijkheid voor ons als architecten. Publieke gebouwen, of het nu gaat om onderwijsinstellingen, sportcentra of zorgcomplexen, kunnen immers een cruciale rol spelen in het samenbrengen van mensen en het bevorderen van verbinding.
Integraal kind- en ouderencentrum in Noord-Scharwoude
Zo ook bij het integraal kind- en ouderencentrum (IKOC) in Noord-Scharwoude, een initiatief van de Gemeente Dijk en Waard, Horizon Zorgcentrum en Allente. Dit is niet zomaar een gebouw; het huisvest een samenleving in het klein. Met gedeelde voorzieningen voor alle leeftijden en specifieke ruimten voor zorg en onderwijs, is het IKOC een plek waar generaties elkaar ontmoeten en elkaar aanvullen in het dagelijks leven. Denk aan kinderen die ouderen uitnodigen voor een voorstelling, ouderen die samen met kinderen een boek lezen, of samen pepernoten bakken tijdens Sinterklaas.
Hoe zorg je ervoor dat zo'n initiatief werkt in de praktijk? Het ontwerp van het IKOC kent om die reden geen drempels. Het gebouw is transparant in opzet. Functies die uitnodigen tot gezamenlijke activiteiten liggen dicht bij de centraal gelegen verblijfsruimtes. Zichtlijnen nodigen uit tot contactmomenten. Dit soort subtiele architectonische ingrepen versterken de interactie en cohesie tussen jong en oud. Het is zo ontworpen dat je erbij wilt horen, en je het gevoel hebt ertoe te doen.
